BUDAPEŞTE

Avrupa'da pek çok ülkeden geçen Tuna Nehri'nin Buda ve Peşte diye ikiye ayırdığı bir şehir: Budapeşte. Kimine göre, Orta Avrupa'nın en güzel şehri.Ben de, şehri gezerken Budapeşte'ye bayılmıştım. Ancak, siz de, benim gibi, Budapeşte-Viyana-Prag turu yapacaksanız, hemen söyeleyeyim, Viyana ve Prag'ı, Budapeşte'nin hemen arkasından gezerseniz, Budapeşte'yi anında unutabilirsiniz.

Budapeşte, AB'ye 2004 yılında tam üye olmuş ve Schengen bölgesine dahil olmuştur. Ancak, para birimi Forint'tir, elinizdeki Euro'yu döviz bürolarında Forint'e çevirebilirsiniz. "Yok, ben parayı çevirmem, kredi kartı kullanırım" diyorsanız, maalesef böyle bir şansınız pek yok. Zincir restoranlar ve büyük mağazalar hariç, kredi kartının geçerli olmadığı bir yer burası. Budapeşte'nin en ünlü caddesindeki restoranlarda bile kredi kartı geçmiyor. Gerçi, ben, Budapeşte'ye Kasım 2012'de gittim ama bu durumun değiştiğini sanmıyorum.

Budapeşte'de merkezde konaklarsanız, tursitik yerlere yürüyerek ulaşmanız mümkün olur. Şehirde, toplu taşıma oldukça yaygın; metro,tramway ve otobüs ile her yere kolayca gitmeniz mümkün. Budapeşte 2-3 gün ayırmanız yeterli olduğu bir şehir. Şehri gezmek için en iyi zaman Nisan-Ekim ayları olsa gerek. Ben, kasım başı ziyaret etmiştim, turizm açısından çok hareketli değildi, özellikle Budapeşte'den hemen sonra ziyaret ettiğim Viyana ve Prag'la karşılaştırma yaptığımda, Budapeşte, bana biraz sakin gelmişti.

Budapeşte'de gezilecek yerler: 

Görülecek tarihi yerlerin çoğu Buda yakasında yer alırken; alışveriş caddeleri ve gece gezmeleri için uygun mekanlar Peşte yakasında yer almaktadır. 

Buda Yakası:

Budapeşte'nin Köprüleri: Budapeşte'nin simgeleri deyince akla ilk gelen yerlerden biri, köprüleri olsa gerek, yazıya da o nednele, köprülerden başlamak istiyorum. Budapeşte'nin köprüleri yaya kullanımına açıktır

Asma Köprü: (Szechenyi Lanchid- Chain Bridge) Budapeşte denilince, akla ilk gelen fotoğraf sanırım, Asma Köprü'nün görüntüsü. 1849'da açılmış ve Buda ve Peşte arasındaki ilk bağlantı olmuştur. Projektörle aydınlatılan köprüyü, gece de mutlaka görmelisiniz.

• Elizabeth Köprüsü: (Erzsebet hid) Adını, 1898'de suikasta giden Habsburg kralı Franz Joseph'in karısından alan Elizabeth Köprüsü, 2.Dünya Savası sırasında yıkıldığından, daha sonra yeniden inşa edilmişti. Köprü, Peşte ile Gellert Tepesi'ne giden yolu birbirine bağlamaktadır.

• Özgürlük Köprüsü: (Szabadsag hid- Liberty Bridge) Orjinal ismi, Francis Joseph Köprüsü olan Özgürlük Köprüsü, Budapeşte'nin en kısa köprüsüdür. Köprünün her iki sütun üzerinde duran Macaristan armalı altın top üzerine tünemiş olan turul kuşuna dikkat edin.

• Arpad Köprüsü : (Arpad hid) Margaret adasının kuzeyinde yer alan Buda ve Peşte'yi birbrine bağlayan köprüleren biri. Arpad Köprüsü, de Margaret Adası'na bağlantı sağlamakta.

• Margaret Köprüsü:  (Margit hid) Arpad Köprüs'ne kıyasla daha merkezde yer alan bu köprü, Szent Istvan Bulvarı ve Margit Bulvarı'nı birbirine bağlar ve Margaret Adası'na da doğrudan ulaşım sağlar.

Buda Kalesi: Şehrin Buda tarafında yer alan kale, bugün, sadece Kraliyet Sarayı'na değil, aynı zamanda, Budapeşte Tarih Müzesi, Macarstan Ulusal Galerisi ve Szechenyi Ulusal Kütüphane'ye ev sahipliği yapmaktadır. Yapıyı, gece ışıklandırılıdğında, Peşte tarafından mutlaka görün. Kale giriş için ayrıntılı bilgi için: http://budacastlebudapest.com/ 

Matyas Kilisesi: (Matyas Templom) 13.yüzyıl ortalarında inşa edilmiş, Osmanlı işgali sırasında camiye dönüştürülmüş ve Buda'nın 1686 yılında yeniden fethi sırasında önemli ölçüde hasar görmüştür.  1874-1896 yılları arasında yeniden inşa edilmiş ve günümüzdeki görüntüsünü almıştır. Kilisenin hemen girişindeki Loreto Şapeli'nde bulunan kırmızı Meryem heykeli, kilisede bulunan en önemli eserdir.  http://www.matyas-templom.hu/main.php?Lang=EN

Balıkçılar Burcu: (Halaszbastya- Fisherman's Bastion) Matyas Kilisesi'nin  arkasında bulunan Balıkçılar Burcu, Budapeşte'nin en fazla fotoğraflanan yerlerinden biri. Anıt, 18.yüzyılda buradaki siperleri savunan balıkçılara ithaf edilmiştir. Balıkçılar Burnu'ndan Budapeşte manazarası bir harika.  http://www.fishermansbastion.com/

Gellert Tepesi: (Gellerthegy) Budapeşte'de, Kale Tepesi ve Balıkçılar Burnu dışındaki bir diğer seyir noktası da Gellert Tepesi'dir. 19,47 ve 49 numaralı tramwaylar ile Gellert Meydanı'na ulaşmanız mümkün. Zirveye ulaştığınızda, sizi, şehrin her yanından görülenen, 40 metre yüksekliğindeki Özgürlük Anıtı karşılayacak. Anıtı Ruslar, Budapeşte'yi Almanlardan kurtarıp özgür kılarken düşen askerleri anısına inşa etmiştir. Anıt, şehrin önemli sembollerinden biri haline geldiği için komünizm döneminde inşa edilen diğer yapıların aksine, kaldırılmamıştır.

Gül Baba Türbesi: (Rozsadomb) 16. yüzyılda,  1541 Buda İşgali sırasında öldürülen ünlü derviş Gül Baba için Kanuni Sulta Süleyman tarafından inşa edilmiştir. Türbenin önünde Gül Baba'nın heykeli bulunmakta. Budapeşte'ye gül getiren kişinin Gül Baba olduğu söylenir, bu nedenle de Güllerin Babası olarak bilinir.

Peşte Yakası:

Budapeşte'nin Peşte yakası, Tuna'nın doğu yakasında yer alır ve otelleri, müzeleri, alışveriş caddeleri, kafeleri ve işlek bulvarları ile şehrin kalbinin attığı yerdir.

İç kent (Belvaros): Peşte'nin merkez noktası, sadece turistler için değil, Macarlar için de Vaci Caddesi'dir (Vaci Utca). Cadde, Vörösmarty Meydanı ile başlar, Budapeşte Merkez Pazar Hali'nde (Vasarcsarnok) son bulur. 

Budapeşte Merkez Pazar Hali (Vasarcsarnok): Burası, Paris'teki Eyfel Kulesi'nin mimarı olan Gustav Eyfel tarafından tasarlanıp, inşa edilmiştir.  Burası, meyve-sebze ve kasap dükkanlarının olduğu büyük bir kapalı pazar. Mimari dokusuyla, Budapeşte'deyken ziyaret etmeniz gereken yerlerden biri.

Aziz Istvan Bazilikası: (Szent Istvan Bazilika) 96 metrelik kubbesi ile kent silutine hakimdir. Budapeşte'nin en büyük kilisesi olan kilise, 8.500 kişi kapasitelidir. İçeriye girmeden önce Peşte'nin en yüksek seyir noktasına ulaşmak için uzun bir yürüyüşle kubeye çıkmalısınız. http://en.bazilika.biz/

Parlamento Binası: (Orszaghaz) Londra'nın Parlamento Binası'na benzetilmekten kurtulamayan bina, 1885-1904 yılları arasında, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun büyüklüğünün sembolü olması amacıyla inşa edilmiştir. Parlamento binasını ziyaret etmek için biletleri bina önündeki bilet satış ofisinden ya da internet üzerinden satın alabilirsiniz. Ayrıntılı bilgi buradan ulaşabilitsiniz: http://latogatokozpont.parlament.hu/en

Andrassy Bulvarı (Andrassy Ut): Paris'teki Champs-Elysees model alınarak yapılan bulvar, 2.5 km.lik upuzun bir caddedir. Şehir merkezini, şehir parkına bağlayan cadde, 1872'de yapımına başlanmış ve 1885'te törenle açılmıştır. Cadde, 4 bölgeye ayrılmakta.

• Elizabeth Meydanından Oktogon Kavşağı'na giden yol: iş yerleri, mağazalar, Opera binası, Liszt Ferenc Meydanı bulunmakta
• Oktogon'dan Kodaly Körönd Kavşağı'na giden yol: Ev ve iş yerlerinin olduğu bu geniş bölgede, ayrıca Nazi ve Sovyet işgali ile ilgili olan House of Terror Museum de yer almakta.
• Kodaly körönd'den Bajza Caddesi'ne giden yol:  Villaların yer aldığı cadde
• Bajza Caddesi'nden Kahramanlar Meydanı'na giden yol: Villaların ve elçiliklerin yer aldığı cadde.

Kahramanlar Meydanı:(Hösök tere- Heroes's Sqaure) Andrassy Bulvarı, 1896'da, Macarların bölgeye yerleşmesinin 1000. yıl döneminde yapılan Binyıl Anıtı'na (The Millennium Monument) ev sahipliği yapan ve Budapeşte'nin en büyük meydanı olan Kahramanlar Meydanı'nda son bulur. Meydan iki önemli bina tarafından çevrilmiştir; sol tarafında Güzel Sanatlar Müzesi (Szepmüveszeti Muzeum- Museum of Fine Arts), sağ tarafında ise  Kunsthalle- Sanat Galerisi  yer almaktadır. 1000. yıl anıtı, meydanın tam ortasında yer almaktadır. Resmi tören ve kutlamaların yapıldığı bu meydanı da görmeden dönmeyin.

Yahudi Mahallesi: Küçük Bulvar'da (Kiskörur) yer alan Yahudi Mahallesi'nde görülmeye  değer Büyük Sinagog (Nagy Zsinagoga) yer almaktadır. Avrupa'nın en büyük, dünyanın da ikinci en büyük sinagogu olduğu söylenmekte ve 3.000 kişi kapasitelidir. Ek binada Yahudi Müzesi'nde (Zsido Muzeum) Macar Soykırımı'yla ilgili bir sergi vardır.

Kısa Notlar;

Budapeşte'de bir tane havalimanı var.  Havalimanından çıkınca 200E numaralı otobüse binip, Kőbánya-Kispest​​​ metro istasyonuna ulaşabilirsiniz. Buradan da, 3 ayrı metro hattından bir tanesine binerek, şehir merkezine ya da otelinize en yakın metro durağına ulaşabilirsiniz.   http://www.bud.hu/english

Budapeşte'ye Avrupa'nın başka bir kentinden trenle gelecekseniz ya da trenle başka bir istasyona gidecekseniz; 3 tane uluslararası tren istasyonu var: Doğu (Keleti), Batı (Nyugati), Güney(Deli). Her 3 istasyon da, metro hattı ile entegredir.  https://www.mavcsoport.hu/en

Budapeşte'nin toplu taşıma sistemine ilişkin ayrıntılı bilgi için:  http://www.bkv.hu/en/

Budapeşte'den Avrupa'nın diğer şehirlerine otobüsle gitmek isterseniz; Avrupa'da yaygın ulaşım ağı olan otobüs firması Eurolines'ı tercih edebilirsiniz.  http://www.eurolines.hu/en

Havalimanından çıkmadan önce elinizdeki bir miktar Euro'yu Forint'e çevirmeyi unutmayın. Ayrıca, turizm ofisinden, ücretsiz olarak verilen, şehir haritasını ve toplu taşıma haritasını da edinmeyi unutmayın.